Nhiều người thường cho rằng cảm lạnh và cảm cúm là “một bệnh – hai tên gọi”, chỉ cần uống vài viên thuốc cảm là khỏi. Nhưng thực tế, đây là hai bệnh lý hô hấp khác nhau, có nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị riêng biệt.
Việc phân biệt cảm lạnh và cảm cúm không chỉ giúp bạn điều trị hiệu quả mà còn tránh được các biến chứng nguy hiểm nếu dùng sai thuốc hoặc chủ quan. Đặc biệt, với người cao tuổi, trẻ em, phụ nữ mang thai, cảm cúm có thể dẫn đến viêm phổi, suy hô hấp hoặc nhiễm trùng nặng.
1. Cảm lạnh là gì?
Cảm lạnh là bệnh nhiễm virus nhẹ, thường do các loại virus như rhinovirus, coronavirus, adenovirus gây ra. Bệnh xuất hiện nhiều khi thời tiết chuyển lạnh, mưa, hoặc khi cơ thể bị nhiễm lạnh đột ngột.
Dấu hiệu nhận biết cảm lạnh:
- Hắt hơi, sổ mũi
- Nghẹt mũi, chảy nước mũi trong
- Ho nhẹ hoặc ho khan
- Sốt nhẹ hoặc không sốt
- Cổ họng đau rát nhẹ
- Mệt mỏi nhẹ, vẫn sinh hoạt bình thường
- Không có triệu chứng đau cơ hay ớn lạnh toàn thân
👉 Tình trạng này thường tự khỏi sau 3–7 ngày nếu được nghỉ ngơi và chăm sóc đúng cách.
2. Cảm cúm là gì?
Cảm cúm (Influenza) là bệnh do virus cúm (chủ yếu là Influenza A, B) gây ra, có tốc độ lây lan rất nhanh qua đường hô hấp. Cảm cúm thường xảy ra theo mùa và có thể gây biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt ở người có hệ miễn dịch yếu.
Triệu chứng điển hình của cảm cúm:
- Sốt cao từ 38,5–40°C kéo dài
- Ớn lạnh, đổ mồ hôi
- Đau nhức toàn thân, đặc biệt là cơ và khớp
- Ho khan hoặc ho có đờm, dai dẳng
- Đau họng nặng, nuốt khó
- Mệt mỏi rã rời, không thể làm việc
- Đau đầu, chóng mặt
- Có thể kèm theo buồn nôn, tiêu chảy (đặc biệt ở trẻ nhỏ)
👉 Cảm cúm không giống cảm lạnh, thường kéo dài từ 7–10 ngày hoặc lâu hơn, và dễ gây biến chứng viêm phổi, viêm xoang, viêm tai giữa, thậm chí tử vong nếu không điều trị đúng cách.
3. Bảng so sánh nhanh: Cảm lạnh vs Cảm cúm
| Triệu chứng | Cảm Lạnh | Cảm Cúm |
|---|---|---|
| Sốt | Hiếm, nhẹ dưới 38°C | Rõ rệt, sốt cao 38,5–40°C |
| Đau cơ | Hầu như không | Rất phổ biến, đau toàn thân |
| Mệt mỏi | Nhẹ | Mệt nặng, kiệt sức |
| Ho | Nhẹ, khan | Ho mạnh, kéo dài |
| Hắt hơi, sổ mũi | Thường xuyên | Có nhưng ít gặp |
| Đau họng | Nhẹ đến vừa | Đau nhiều, rát, nuốt khó |
| Thời gian khỏi | 3–7 ngày | 7–10 ngày hoặc lâu hơn |
| Biến chứng nguy hiểm | Hiếm | Có (viêm phổi, suy hô hấp…) |
4. Dùng thuốc sai – dễ hại gan, suy thận, nhiễm độc
Nhiều người tự ý dùng thuốc cảm khi có triệu chứng sốt, ho, sổ mũi mà không phân biệt được nguyên nhân là cảm lạnh hay cúm. Việc này tiềm ẩn nhiều rủi ro:
- Uống thuốc hạ sốt liên tục (paracetamol, ibuprofen) khi không sốt cao có thể gây tổn thương gan, thận.
- Lạm dụng kháng sinh trong cảm lạnh (do virus, không cần kháng sinh) dễ dẫn đến kháng thuốc, tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa.
- Dùng thuốc cảm có chứa kháng histamine, caffeine gây mất ngủ, hồi hộp, lo âu ở người lớn tuổi và trẻ nhỏ.
👉 Vì vậy, chẩn đoán đúng bệnh trước khi dùng thuốc là bước quan trọng để đảm bảo hiệu quả điều trị và an toàn cho sức khỏe.
5. Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Bạn nên đến cơ sở y tế gần nhất nếu có các dấu hiệu sau:
- Sốt cao liên tục > 2 ngày, không đáp ứng thuốc hạ sốt
- Ho kéo dài kèm đờm vàng/xanh, khó thở
- Mệt mỏi đến mức không thể ăn uống hay sinh hoạt
- Trẻ em bị co giật, bỏ bú, li bì
- Người già có tiền sử tim mạch, tiểu đường, hen suyễn
👉 Việc thăm khám sớm giúp xác định bệnh chính xác và ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, suy hô hấp, nhiễm trùng thứ phát.
6. Cách phòng ngừa cảm lạnh và cảm cúm hiệu quả
- Tiêm vắc xin cúm định kỳ hàng năm (đặc biệt với người trên 60 tuổi, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai).
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt trước khi ăn và sau khi ho/hắt hơi.
- Đeo khẩu trang ở nơi đông người, khi có dịch bệnh hô hấp.
- Giữ ấm cơ thể khi trời lạnh, tránh dầm mưa, ngồi lâu trong điều hòa lạnh.
- Bổ sung vitamin C, uống đủ nước, ăn uống đủ chất để tăng đề kháng.
- Ngủ đủ giấc, tập thể dục nhẹ nhàng, giữ tinh thần thoải mái.
7. Cách xử lý khi bị cảm lạnh hoặc cúm tại nhà
✔ Đối với cảm lạnh:
- Nghỉ ngơi, giữ ấm, súc miệng nước muối.
- Uống nhiều nước ấm, ăn thức ăn dễ tiêu.
- Dùng thuốc giảm đau hoặc xịt mũi nếu cần thiết (theo hướng dẫn).
✔ Đối với cảm cúm:
- Nghỉ ngơi tuyệt đối, tránh gắng sức.
- Theo dõi nhiệt độ cơ thể, dùng thuốc hạ sốt đúng liều.
- Không tự ý dùng kháng sinh – hãy đi khám nếu triệu chứng nặng.
- Có thể sử dụng thuốc kháng virus cúm theo đơn bác sĩ nếu phát hiện sớm (trong 48 giờ đầu).
Kết luận
Phân biệt cảm lạnh và cảm cúm là kỹ năng sức khỏe cơ bản nhưng cực kỳ quan trọng. Chẩn đoán sai – dùng thuốc sai không chỉ làm bệnh kéo dài mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây biến chứng nặng, tổn thương gan, kháng thuốc.
Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình bằng cách nắm rõ triệu chứng, phòng bệnh khoa học và điều trị đúng cách. Nếu nghi ngờ cảm cúm – đừng ngần ngại đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời!
Để lại một phản hồi